Kvant fizikasi bo’limini o’qitishning o’ziga xos xususiyatlari Исполнитель

«Kvant fizikasi» bo’limini o’qitishning o’ziga xos xususiyatlari. («Kvant fizikasi» bo’limining asosiy tushunchalari, ularni shakllantirish metodikasi va o’ziga xos xususiyatlari). 

Reja:

1.”Kvant  fizikasi” bo’limining asosiy tushunchalari. 

2. ”Kvant fizikasi” bo’limini o’qitishning o’ziga xos xususiyatlari
3. Fotoeffekt xodisasi.

Kvant mexanikasi – mikroolamning qonuniyatlarini ochishga doir  fizikaviy nazariyadir.

Kvant mexanikasining metodi kvant  elektrodinamikasi, qattiq jism fizikasi, zamonaviy kimyo kabi sohalarda, shuningdek, atom yadro tuzilishi, elementar zarralar xossalarini o’rganish texnikasida ham keng ravishda qo’llanilmoqda.

Avvaldan  berilgan xossali  materiallar yaratishda, qattiq jismlar kvant nazariyasi katta rol o’ynaganligini eslash kifoyadir. Masalan, magnit xossali, yarim o’tkazgichli, o’ta o’tkazuvchan materiallar yaartish va boshqalarni eslash kifoyadir.

Kvant fizikasi  klassik mexanikaga nisbatan dunyoni tushunishning yuqori pog’onasidir. O’quvchilar kvant nazariyasi haqida ma’lum bilimga ega bo’lsin, degan maqsadda XX asr oxirlarida o’rta maktab fizika dasturiga  keyinchalik AL fizika dasturiga kvant fizikasi elementlarini kiritish  maqsadga muvofiq bo’ladi, degan xulosaga kelindi hamda  bo’lim materiallarini o’rganishga 8 soat vaqt ajratildi. SHuni ham ta’kidlab o’tish lozimki, kvant fizikasi asoslarini o’rganish AL dasturiga kiritish murakkab metodik masaladir.

Kvant fizikasida o’rganiladigan zarralar to’lqinidan iborat bo’lishini e’tiborga olsak,  ko’rgazmali qurollar juda kam bo’lgani uchun ham kvant fizikasi masalalarini AL va KHK lari  fizika kursiga juda ehtiyot bo’lib kiritish kerak, degan xulosaga kelindi.

O’tgan asrning qirqinchi yillarigacha o’rta maktab o’quvchilariga faqatgina yorug’likning kvant nazariyasi haqida boshlang’ich ma’lumotlar berildi.

40-yillar oxirida atom tuzilishini o’rganish masalasi maktab fizika kursiga kiritildi.bu davrda yadro tarkibi, radioaktivlik, ba’zi yadro reaksiyalari, radioaktiv izotoplar  va ularning qo’llanishi, kabi materiallar o’rganildi.

1970 yillarda esa o’rta maktab fizika dasturiga elementar zarralar haqida boshlang’ich ma’lumotlar kiritildi.

Kvant fizikasi g’oyalarini o’rganish avvalgicha qoldirildi, to’g’rirog’i yorug’likning kvant nazariyasi optika bo’limi oxirida, Bor pospulatlari atom va yadrosi bo’limida o’rganiladigan bo’ldi.

O’n bir yillik maktab fizika dasturi kvant fizikasi masalalarini o’rganishni kuchaytirdi. Natijada alohida kvant fizikasi bo’limi “YOrug’lik kvantlari”, “YOrug’lik ta’sirlari”, “Atom va atom yadrosi” mavzulari kiritildi.

Bu mavzularning mazmuni sezilarli darajada yangilandi. Bo’lim mavzularini o’rganishga AL larda  70 soat vaqt ajratildi.

YOrug’lik kvantlari, YOrug’lik ta’sirlari mavzularini o’rganish davomida o’quvchilar birinchi marta kvant g’oyalar bilan tanishadilar. O’quvchilar yorug’lik interferensiyasi va differaksiyasi hodisalarida o’zining to’lqin xossasini namoyish qilishini, yorug’lik jismlar bilan ta’sirlashganda (fotoeffekt hodisasida, fotokimyoviy reaksiyalarda) zarralik xususiyatini namoyish qilishni  bilib oladilar.

Bundan tashqari bo’lim materiallarini o’rganish natijasida o’quvchilar politexnik ta’lim ham oladilar, ya’ni fotoelementlarning tuzilishi, ishlashi bilan va ularning texnikada qo’llanishi bilan topiladilar. Kvant fizikasining rivojiga Rezerford, Bor, Stoletov, Dirak, Tamm, Fermi, Landau, Skobelsin, Plank, Alixonov, Kurchatov kabi  olimlar o’z xissalarini qo’shganliklari haqida ma’lumot beriladi.