Ovqat hazm qilish organlari ularning tuzilishi Исполнитель

Ovqat hazm qilish organlari, ularning tuzilishi.

1.Ovqat hazm qilish  a`zolarining tuzilishi

2.Og’iz bo’shlig’ining tuzilishi.

3.Halqum va qizilo’ngachning tuzilishi.

4.Mе'daning tuzilishi.

5.Ingichka ichaklarning tuzilishi.

6.Yo’g’on ichakning tuzilishi.

7.Jigarning tuzilishi.

8.Mе'da osti bеzining tuzilishi.

Таyanch iboralar:, vorsinkmalar, каrdinal, pilorik, koronka, dentin, emal, serroz, shilliq, shilliq osti bezlari, lyuberkyun bezlari, varaqsimon, tarnavsimon, zamburug’simon.

Ovqat hazm qilish a`zolarining tuzilishi Ovqat hazm qilish tizimi og’iz bo’shlig’i, halqum, qizilo’ngach, oshqozon, o’n ikki barmoq ichak, ingachka va yo’g’on ichaklar hamda oshqozon osti bеzi va jigar kabi a`zolardan tashkil topgan.        Hazm a‘zolari (systema digestorium) bosh, bo‘yin sohasida, ko‘krak, qorin va chanoq bo‘shliqlarida joylashgan. Ular og‘iz bo‘shlig‘i va unda joylashgan a‘zolar (tishlar, til, so’ak bezlari), halqum,   qizilo‘gach, me‘da, ingichka va yo‘g‘on ichak, jigar, me‘da osti bezidan iborat. Bu tizim a‘zolari organizmga tushgan ozuqa moddalarni mexanik va kimyoviy parchalash, parchalangan ozuqa moddalarni qon va limfa  tomirlarga  so‘rilishi, so‘rilmay qolgan qismini esa chiqindi (axlat) sifatida tashqariga chiqarib yuborish vazifasini bajaradi.

       Og‘iz bo‘shlig‘i  hazm a‘zolarining boshlang‘ich qismi bo‘lib, bu yerda tishlar vositasida uzib olingan ozuqa moddalar maydalanadi, til yordamida aralashtirilib, so‘lak bezlari ishlab chiqargan suyuqlik-so‘lak bilan yumshatiladi. Hosil bo‘lgan ovqat luqmasi halqum va qizilo‘ngach orqali me‘daga o‘tkaziladi. Me‘dada ovqat moddalari me‘da  shirasi ta‘sirida suyultiriladi  va parchalanaboshlaydi. Ingichka ichakning boshlang‘ich qismi bo‘lgan o‘n ikki barmoq ichakda  ovqat moddalari me‘da osti bezi shirasi va jigarda ishlab chiqarilgan o‘t suyuqligi ta‘sirida parchalanishda davom etadi. Och va yonbosh ichakda parchalangan ozuqa moddalar qon va limfa tomirlariga so‘riladi. Parchalanmay va so‘rilmay qolgan ovqat moddalari yo‘g‘on ichakka o‘tadi. Bu yerda suv so‘rilib, qolgan moddalardan axlat hosil bo‘ladi.

Hazm a’zolari devorining tuzilishi.  Hazm nayining devori umumiy tuzilishga ega bo‘lgani bilan, har bir a‘zoda uning vazifasiga qarab ayrim xususiyatlarga  ega. Hazm a‘zolari ichki tomonidan shilliq parda bilan qoplangan bo‘lib u shilliq osti asosi vositasida mushak qavatdan ajrab turadi.      

       Shilliq qavati (tunica mucosa) pushti rangda  bo‘ib, cho‘ziluvchan, qalinligi 1-1,5 mm. Uning yuzasi shilliq bezlari ishlab chiqargan  shilliq bilan qoplangan. Shilliq parda ustidan epiteliy  bilan qoplangan bo‘lib u tashqi muhit hamda hazm ’zolari devori o‘rtasida to‘siq vazifasini bajaradi. Bundan tashqari bu epiteliydan hazm tizimi bezlari taraqqiy etadi. Shilliq qavat yuzasida burmalar, vorsinkalar bo‘lib, ular a‘zolar yuzasini kattalashtiradi va ozuqa moddalarni so‘rilishida ishtirok etadi.