Sabzavot va poliz o’simliklarining turlari Sabzavot poliz o’simliklaridagi kasalliklar va ularni bartaraf etish chora tadbirlari Исполнитель

Sabzavot va poliz  o’simliklarining turlari.  Sabzavot , poliz  o’simliklaridagi kasalliklar  va  ularni  bartaraf etish chora tadbirlari

1.Sabzavot ekinlaridan sabzidagi zamburug’ va bakterialar keltirib chiqaradigan kasalliklar,ularga  qarshi kurash   usullari.

2. Karam va bosh piyoz kasalliklari ulаrgа qаrshi kurаsh chоrаlаri.

3  Pоmidоr, lavlagi  kаsаlliklаri vа ulаrgа qаrshi kurаsh chоrаlаri.

4. Poliz ekinlarining kasalliklari va ularga  qarshi kurash usullari.

Sabzavot ekinlaridan sabzidagi zamburug’ va bakterialar keltirib chiqaradigan kasalliklar, ularga  qarshi kurash   usullari.

      O`zbekistonning  iqlim sharoiti sabzavot, poliz  ekinlari va mevali daraxtlarni yetishtirish uchun qulay  hisoblanadi. Hozirgi  kunda  sabzavot ekinlaridan sabzi, kartoshka, piyoz, karam, pomidor, qalamir, bodring kabi sabzavotlar ham dala  sharoitida, ham issiqxona  sharoitida o`stiriladi. Quyida  respubliakmizda  ekiladigan sabzi, karam, kartoshka va pomidor kabi sabzavotlarning kasalliklari va ularga  qarshi kurash yo`llari  haqida soz yuritiladi.

      Sabzi soyabonguldoshlar oilasiga mansub ildiz mevali o`simlik bo`lib, unda turli bakterial va zamburug` kasalliklari mavjud bo`li, u  hosildorlikka  zararli ta’sir ko`rsatadi.

      Sabzining fomoz kasalligi. Bu kasallikni Takomillashmagan zamburug'lar sinfi, Piknidiyalilar turkumining vakili Phoma rostrupii turi keltirib chiqaradi. Kasallik ildizmevalarni saqlash jarayonida chirishi yoki quruq chirishi, urug' ko'chatlarning qurib qolishi shaklida namoyon bo'ladi. Kasallik belgilari barg bandi va tomirida cho'zinchoq oq-jigarrang dogiar tarzida namoyon bo'ladi. Kasallik barglardan ildizmevaga o'tib, uning ildiz bo'g'zining chirishiga sabab bo'ladi.

Ildizmevalarning chirishi ularni omborxonalarda saqlash davrida jigarrang dog'lar tarzida namoyon bo'ladi. Bu dog'larning osti quruq bo'lib, usti zamburug'ning oq mitseliy mog'ori bilan qoplanadi. Mitseliydan qish o'rtalarida piknidiyalar pay do bo'ladi. Kasallangan ildizmevalar ekilganda, o'simlik qurib qoladi yoki urugiarning yalpi kasallanishi kuzatiladi.

Urug' ko'chatlar poyasida va ildiz bo'g'ziga yaqin joyda binafsha rang dogiar paydo bo'ladi. Bu dogiar atrofida yopishqoq modda hosil bo'lib, keyinchalik zararlangan joylar qurib qoladi, usti qora rangdagi piknidiyalar bilan qoplanadi. Piknidiyalardagi sporalar yordamida boshqa o'simliklar kasallanadi. Kasallangan ildizmeva, o'simliklar qoldig'i va urugiar fomoz kasalligi infeksiyasining tarqalish manbayi hisoblanadi.

Kasallikka qarshi kurash olib borish uchun yerga fosforli va kaliyli o'g'itlar solish, sog'lom o'simliklardan urug'lik tayyorlash, ekishdan oldin ularga fungitsidlar bilan yoki 15-20 minut davomida 52-53°C haroratda ishlov berish kerak. Almashlab ekish qoidalariga amal qilish va omborxonalarni yaxshilab dezinfeksiyalash, ildizmevalarni saralash, bino haroratini 1-2°C, namligini 85-90% miqdorda saqlash kerak.

Alternarioz, ya'ni qora chirish. Kasallik qo'zg'atuvchi Takomillashmagan zamburug'lar sinfi, Gifomitsetlar tartibi, Alternaria radicina turiga mansub zamburug' hisoblanadi. Kasallik ildizmevalar yuzasini chiritib, quruq chirish kasalligini keltirib chiqaradi. Kasallangan

ildizmevaning har joy-har joyida qora yoki qo'ng'ir rangdagi botiq dog'lar paydo bo'ladi. Ildizmevani ko'ndalang kesilganda asosiy parenxima qo-rayib ko'rinadi. Bunday ildizmevalar urugiik uchun ekilganda, gullaguncha qurib qoladi. Alternarioz bilan kasallangan o'simliklar birinchi yili kam miqdorda bo'lib, barglari sarg'ayadi va qurib qoladi. Kasallik nam havo sharoitida ko'p tarqaladi. Urug'lik, ildiz meva va o'simliklar qoldig'i kasallikning tarqalish manbayi hisoblanadi (IX rangli rasm).

Kasallikka qarshi kurash choralari fomoz kasalliginiki bilan bir xil.