Quyoshning asosiy fizik ko’rsatkichlari Исполнитель

Quyoshning asosiy fizik ko’rsatkichlari

1. Quyoshning asosiy fizik ko’rsatkichlari.
2. Quyosh spektri.

Quyosh  bizga eng yaqin yulduz. Astronomik o'lchamlar bo'yicha ungacha bo'lgan masofa unchalik katta emas, undan sochilgan yorug’lik bor yog’i 8,33 minutda Yerga yetib keladi.  Bu yulduz sariq rangda  bo'lib, atrofida og’ir elementlarga boy bo'lgan sayyoralari aylanib turuvchi samo jismidir. Quyosh massa (2×10³⁰ kg)si Yernikidan uch yuz ming marta ko'p, radiusi (696000 km.) esa bir yuz to'qqiz marta katta. Bunga asoslanib, Quyosh sirtidagi gravitasion kuch (u masofaning kvadratiga teskari proporsional) Yer sirtidagidan 30 marta kuchli (Masalan, Yer uchun g=9,8 m/s² bo'lsa, Quyosh uchun g=271 m/s² ga teng) degan xulosaga kelamiz.  Quyosh sirtidagi temperatura Yer yuzidagi temperaturadan o'rtacha to'rt yuz marta yuqori (Т=6000 °К)ligi va Yer atmosferasining molyar massasi (N₂) Quyoshnikidan (H₂) 15 marta kattaligi hisobga olinsa, u holda, Quyosh yuzida atmosfera zichligi Yer yuzidagi  atmosfera zichligidan 2400 marta kamligi ma'lum bo'ladi. Bu holatni biz temperatura orqali ham baholashimiz mumkin, ya'ni yuqori temperaturalarda faqatgina yengil elementlar (vodorod, geliy) bo'lishi, past temperaturalarda esa nisbatan og’ir elementlar bo'ladi.

      Osmonda Quyosh bizga taxminan yarim gradus (0,5º) burchak ostida, aylana shakldagi gardish sifatida ko'rinadi. Quyosh gardishining chetlari keskin chegaraga ega va uning radiusini yetarli darajada yuqori aniqlik bilan o'lchash mumkin. Bunday o'lchashlar yil davomida Quyoshning burchakli diametri biroz [ 31' 31"- afeliyda (iyul boshida), 32' 35"-perigeliyda (yanvar boshida)] o'zgarib turishini ko'rsatadi. Bu o'zgarishlar orbitaning elliptikligi tufayli Quyosh bilan Yer orasidagi masofani biroz uzayishi va qisqarishi bilan bog’liq. Quyoshning haqiqiy radiusi uning pulsasiyalanishi (pulsasiyalanish Quyoshdagi portlashlar natijasida yuzaga keladi)  tufayli biroz kattalashib va kichiklashib turadi va u o'z o'qi atrofida aylanganligi tufayli aylanish o'qi bo'ylab biroz siqilgan bo'lishi ham kerak. Biroq bunday o'zgarishlar miqdori bir necha o'n km.dan oshmaydi, shuning uchun ularni o'lchash mushkul masala va ular Quyoshning boshqa ko'rsatkichlarini hisoblashga katta ta'sir ko'rsatmaydi. Quyosh gardishining burchakli kattaligi va Yerdan ungacha bo'lgan masofani (bu masofa har yillik Astronomik jadvallarda har bir sana uchun keltiriladi) bilgan holda uning radiusini hisoblab topish mumkin.